Қазіргі уақытта Қазақстанда тауар айналымы процестерін цифрландыру жұмыстары – тауарлар мен қызметтер туралы ақпаратты жинау және тіркеу бойынша кезең-кезеңімен жұмыстар жүргізілуде. Бұл неліктен маңызды? Цифрландырған деректер инфляцияны бақылауға, экономикалық үрдістерді талдауға және негізделген шешімдер қабылдауға қажетті статистиканың сапасын жақсартады. Бұл тиімді экономикаға бағытталған маңызды қадам болып табылады.
Сауда және интеграция министрлігі, сондай-ақ, Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің Ұлттық статистика бюросы Қазақстанда біртұтас тауар номенклатурасын енгізу қажеттілігін бірнеше рет мәлімдеген болатын, өйткені қазіргі уақытта тауарлардың біртұтас номенклатурасын енгізу тиімсіз. Қазақстандағы инфляция мониторинг жүйесі де баға деректерін жинау мен талдаудың дәстүрлі, ұзақ және ресурсты көп қажет ететін процестерімен, сондай-ақ, тауарлар туралы ақпараттың сәйкессіздігіне әкелетін бірыңғай жіктеу мен кодтау жүйесінің болмауынан туындайды.
Қазіргі уақытта Қазақстанда тауарлар анықтамалығы ретінде міндетті түрде пайдалану үшін заңмен белгіленген Тауарлардың ұлттық каталогы жұмыс істейді. Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасы Сауда және интеграция бірінші вице-министрінің 2023 жылғы 12 маусымдағы бұйрығы аясында Ұлттық өнім каталогын Қазақстандағы бөлшек саудаға (ірі және орта сауда желілері, шағын дүкендер) арналған тауарлардың бірыңғай анықтамалығы ретінде сынақтан өткізілуде.
Проблемалардың кең ауқымын шешуге бағытталған Тауарлардың ұлттық каталогы (ТҰК) Қазақстан Республикасындағы инфляцияның нақты пайызын есептеуге көмектеседі. Инфляцияны дәл анықтау мәселесі экономикалық тұрақтылықты қамтамасыз ету және азаматтар мен кәсіпкерлердің мүдделерін қорғау үшін маңызды. Инфляцияны есептеу тауарлар мен қызметтердің кең ауқымы бойынша нақты баға деректеріне байланысты және бұл жерде ТҰК негізгі рөл атқарады.
ТҰК жасайтын бірінші нәрсе — тауарлар туралы толық және сенімді ақпаратты, соның ішінде олардың салмағы мен өлшемдерін, сәйкестік сертификаттарын, медиа мазмұнын және басқа параметрлерді ұсынады. Бұл деректер үкіметтер мен экономистерге инфляцияны есептеу кезінде тауарлардың кең спектрін есепке алуға мүмкіндік береді, бұл өз кезегінде бағалауды дәлірек және өкілді етеді.
Сонымен қатар, ТҰК деректердің қайталануы мен сәйкессіздігін болдырмайтын тауарларды жіктеудің бірыңғай стандартын ұсынады. Бұл әртүрлі тауарлардың бағасына салыстырмалы талдау жүргізу және олардың уақыт бойынша өзгеруін қадағалау үшін маңызды. ТҰК ұсынған стандартталған тауарлар деректері ақпаратты жинау мен талдауды жеңілдетеді, бұл өз кезегінде инфляцияны есептеудің дәлдігін жақсартады.
Тауарлардың ұлттық каталогы әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының бағасын шұғыл бақылауға мүмкіндік береді, өйткені оның деректері нақты уақыт режимінде жаңартылуы мүмкін. Бұл бағаның өзгеруіне жылдам әрекет етуге және осы өзгерістердің инфляцияға әсерін талдауға мүмкіндік береді.
Өнім ассортиментін басқа жүйелерге көшіруге келетін болсақ, ТҰК оны кассалық машиналарға (ККМ), сауда есеп жүйелеріне (ТУС) және АПК беруге мүмкіндік береді. Бұл есеп пен мониторинг үшін біркелкі және сенімді деректерді қамтамасыз етеді. ТҰК сонымен қатар тауарлар деректерін тереңірек талдау үшін аналитикалық жүйелермен және шешімдерді қолдау құралдарымен біріктіру мүмкіндігіне ие.
Стандартталған тауарлар анықтамалығы бизнеске қазіргі уақытта әртүрлі ұйымдар үшін өнімнің бірнеше сипаттамасына жұмсалатын шығындарды азайтуға мүмкіндік береді. Каталог үлкен деректер негізінде тұтынушылар мен бизнес үшін пайдалы қызметтерді дамыта отырып, үнемі жаңартылып, функционалдығын кеңейтетін болады.
Тауарлардың ұлттық каталогы бизнес-процестерді оңтайландыру және жетілдіру, тауарлар бағасын бақылау, сондай-ақ, инфляцияны талдау үшін маңызды қадам болып табылады. Жоба экономика мен мемлекеттік басқаруға оң әсерін тигізеді, тауарлар мен олардың нарықтағы қозғалысы туралы деректердің ашықтығын, тиімділігі мен сенімділігін қамтамасыз етеді.
